Wiktor Oktaba

Dyscyplina: matematyka. Specjalność: statystyka matematyczna, biometria. 

Urodził się 16 kwietnia 1920 roku w Kijowie. W 1925 rodzice przenieśli się do Legionowa. W 1938 roku ukończył Miejskie Gimnazjum Męskie im. płk. Leopolda Lisa-Kuli w Warszawie i rozpoczął studia matematyczne w Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1944-1947 kontynuował studia matematyczne na nowoutworzonym Uniwersytecie Marie Curie–Skłodowskiej w Lublinie.

Pracę naukową rozpoczął już w 1945 roku, kiedy jako student drugiego roku został asystentem prof. Mieczysława B i e r n a c k i e g o¹ w Katedrze Matematyki w UMCS. Po obronie pracy doktorskiej On the linear hypothesis in the theory of normal regression w 1957 roku został kandydatem nauk matematycznych na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii w UMCS. W 1961 roku został docentem, w 1966 roku – profesorem nadzwyczajnym, a w 1971roku – profesorem zwyczajnym.

Był związany zawodowo z lubelskim ośrodkiem akademickim: do 1955 roku z UMCS, a następnie z Wyższą Szkołą Rolniczą (późniejszą Akademią Rolniczą i Uniwersytetem Przyrodniczym). Prowadził także zajęcia dydaktyczne w Politechnice Lubelskiej, Akademii Medycznej i Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W roku akademickim 1959/1960 wyjechał, jako stypendysta Fundacji Rockefellera na staż naukowy do Ames w Iowa State University. Spotkał tam twórców modeli liniowych i układów eksperymentalnych: O. Kempthorna, B.V. Shaha, T.A. Bancrofta, G. Zyskinda, J.N.K. Rao oraz D. Hartleya.

Jego zainteresowania naukowe dotyczyły głównie estymacji oraz testowania hipotez w regresji liniowej, estymacji komponentów wariancyjnych, analizy modeli nieortogonalnych, modeli Gaussa-Markova, wielozmiennych modeli Zyskinda-Martina oraz analizy danych z brakującymi obserwacjami.

Był współtwórcą polskiej szkoły statystyki matematycznej i teorii eksperymentu. Wypromował 17 doktorów. W 1958 roku przetłumaczył cenioną książkę H. Cramera Mathematical Methods of Statistics. Był autorem 5 podręczników oraz około 220 prac naukowych z matematyki, statystyki matematycznej i doświadczalnictwa rolniczego. Opracował 8 słowników wielojęzycznych i 7 książek popularno-naukowych.

W 1952 roku został kierownikiem Katedry Statystyki Matematycznej na Wydziale Rolnym UMCS, którą stworzył od podstaw. Katedra ta, z chwilą powstania Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie, późniejszej Akademii Rolniczej a następnie Uniwersytetu Przyrodniczego, przerodziła się w Instytut Zastosowań Matematyki, a obecnie nosi nazwę Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki. Zorganizował także przy Katedrze ośrodek informatyki, który funkcjonował do 1999 roku. Wychował liczne grono statystyków i biometrów.

W latach 1960-1962 był prodziekanem, a następnie dziekanem Wydziału Rolniczego (1962-1966) oraz prorektorem ówczesnej Wyższej Szkoły Rolniczej (1968-1969).

Był jednym z założycieli w 1959 roku Polskiego Towarzystwa Biometrycznego oraz czasopisma Colloquium Biometricum, wydawanego nieprzerwanie od 1970 roku, którego był redaktorem naczelnym (do 1994 roku czasopismo nosiło nazwę Colloquium Metodologiczne z Agrobiometrii). Był także członkiem Komisji Statystyki Matematycznej Komitetu Matematyki PAN. Za swoją wyróżniającą pracę otrzymał 56 orderów i nagród, m.in. Krzyż Komandorski, Oficerski i Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotą Płytę za szczególne osiągnięcia w statystyce matematycznej, przyznaną przez the American Biographical Institute w Raleigh w Północnej Karolinie.

Zmarł 6 września 2009 roku. Został pochowany na cmentarzu w Kazimierzu Dolnym. 

_________________________________________________ 

¹Mieczysław Biernacki (1891-1959 ) - polski matematyk, specjalista w zakresie analizy zespolonej i geometrii różniczkowej.

Żródło: 

https://slideplayer.pl/slide/816523/

Prof. Wiktor Oktaba za swoje szczególne dokonania został odznaczony m.in.: 

• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
• Złotą Płytą za osiągnięcia w statystyce matematycznej, przyznaną przez the American Biographical Institute w Raleigh w Północnej Karolinie

​Opracował: Zbigniew Suraj